روانشناسی نوجوانان

نوجوانی:
دوره ای از زندگی که بین کودکی و بزرگسالی قرار کرفته دوره ی نوجوانی خوانده می شود ، به عبارت دیگر،نوجوان نه کودک است و نه بزرگسال.
دوره نوجوانی یکی از بحرانی ترین ،حساس ترین و پرتلاطم ترین دوران زندگی هر فرد به شمار می رود .
به شکلی که روان شناسان آن را دوره ی عاطفه پرستی ، احساس گرایی و دوران فشار نامیده اند.
این دوران از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و سرنوشت آینده فرد با تصمیمات درست و منطقی این مقطع سنی گره خورده است .
او دوست دارد دیگران درک کنند که او بزرگ شده است و دیگر ان کودک سابق نیست . او توقع دارد که مسئولیت های کافی و در خور به او بدهند و نظرات او توجه کنند.
با توجه به ویژگی های عمومی دوران نوجوانی می توان ان را با هدفهای زیر مشخص کرد:
۱)شکل گیری و نضج عاطفی،
۲) پیدایش رغبتها و گرایش به سوی جنس مخالف ،
۳) شکل گیری نضج عاطفی ،
۴) رهایی از وابستگی و کنترل خانه ،
۵) شکل گیری نضج شناختی ،
۶)انتخاب یک شغل (حرفه) ،
۷) صرف اوقلت فراغت ،
۸) به دست اوردن فلسفه ای برای زندگی ،
۹) خود شناسی .
اگر چه مرز های سنی مشخصی برای این دوره وجود ندارد ولی بر اساس پژوهش های روان شناسان می توان نوجوانی را به سه مرحله به شرح ذیل تقسیم کرد.
۱)نوجوانی نخستین (از ۱۳تا ۱۵سال)،
۲)نوجوانی میانه (از ۱۵تا۱۸سال)،
۳)نوجوانی بعدی (از ۱۸تا۲۱سال).
تاریخچه مطالعه نوجوانی و بلوغ :
شاید بتوان گفت ،یکی از علت هایی که از زما نهای قدیم توجه دانشمندان به روانشناسی کودک جلب شده است  این باشد که روزی کودک، نوجوان می شود و چرخهای عظیم اجتماع به دست وی به چرخش در می آید. بنابراین اگر کودک امروز و نوجوان فردا از لحاظ جسمی و روحی نیرومند باشد ، سود بیشتری عاید اجتماع خواهد شد .
(( افلاطون )) ۴۰۰سال قبل از میلاد موضوع نوجوانی را مطرح کرده است .
(( فرید ریچ فروبل )) درباره نوجوا نی گفته مشهوری دارد که (( والدین باید در عصر فرزندان خود زندگی کنند نه اینکه فرزندان خود را مجبور سازند در عصر انها زندگی کنند)) .
(( استانلی هال )) معتقد است که سن ۱۵سالگی بهترین سن برای قبول احساسات مذهبی است .
خصوصیات جسمانی دوران نوجوانی :
در دوره ی نوجوانی آهنگ رشد سریعتر شده و کودک پر جنب وجوش  دوره ی قبل به فردی فعال و خستگی ناپذیر تبدیل می شود.
خصوصیات عقلانی دوران نوجوانی:
۱)رشد و تکامل ذهنی در دوران نوجوانی به کندی صورت می گیرد.
۲) نوجوان به استدلال و فهمیدن بسیار توجه دارد.
۳) این دوره از رشد به دوره هوش انتزاعی یا عملیات منطق صوری معروف است .
۴) علاوه بر تکیه روی واقعیات ، تخیل وی نیز گسترش می یابد.
۵) تغییر دیگری که در این دوره پدید می اید عملیات ترکیبی که پایه ی استدلال علمی را تشکیل می دهند .
۶) نوجوان برای دوستی و یگا نگی ارزش فوق العاده ای قایل می شود و سعی در گسترش ان در جمع دارد.
خصوصیات عاطفی دوران نوجوانی :
۱)نوجوان در این دوران با احساسات جدیدی سازگاری به دست می اورد که در نتیجه تحولات بدنی او به وجود امده است.
۲)رشدو تکامل نوجوان در این مرحله ، بیشتر تحت تأثیر هیجانها و عواطف است.
۳)گاهی افسرده وگاهی خوشحال ،لحظه ای حالت امیدوار و فروتن وگاهی حالتی ناامید و شکست خورده به خود می گیرد.
۴) دوست دارد مورد پذیرش دیگران قرار گیرد و در نظر دیگران خوب جلوه کند.
۵) محبت نوجوان ابتداء به خودش متوجه است و کم کم قادر می شود دیگران را دوست داشته باشد .
۶)از هیجانها و عواطف مهم دوران نوجوانی می توان از ترس، محبت و خشم نام برد.
۷) نوجوان به وضعیت ظاهری خود علاقمند است وسعی می کند که خود را اراسته و تمیز نگه بدارد.
۸) استقلال را دوست دارد و سعی می کند از والدین خود مستقل شود و به خویشتن متکی باشد .
۹) از هر چیزی انتقاد می کند و تا حدود ی به منفی بافی گرایش دارد.
۱۰) نوجوان گاهی به اطرافیان خود به ویژه اعضای خا نواده پرخاشگری می کند و تمایل دارد که خودش باشد وکسی به او دستور ندهد .
۱۱) او در پی هویت یا بی است و برای دست یابی به این هدف ناگزیر برای خود الگویی انتخاب می کند .
۱۲) کنجکاوی نوجوان زیاد است و تمایل دارد همه چیز را با دلیل و مدرک قانع کننده قبول کند .
۱۳) حادثه جویی یکی دیگر از خصیصه های دوران نوجوانی است .
۱۴) بارزترین خصوصیت نوجوان، گرایش به انزوا طلبی است و دوست دارد حتی برای لحظه ای در دنیای شگفت اور افکار،ارزوها و ایده های خود غرق شود و مدتی از دنیای پر اشپب محیط واقعی فاصله بگیرد.
۱۵) سیر فیزیولوژیک ، تاثیر مستقیمی بر دنیای نوجوان دارد و این امر باعث بیداری تمایلات جنسی گشته و کشش او به جنس مخالف را آشکار می سازد.
خصوصیات اجتماعی دوران نوجوانی :
۱)نوجوان می کوشد که اظهار وجود کند وخود را نشان دهد .
۲) همانند سازی او بیشتر در جهتی است که پذیرش دیگران را به همراه داشته باشد .
۳) سعی میکند به هر ترتیبی شده خود را برتر از دیگران نشان دهد.
۴) نوجوان برای زیستن در اجتماع امادگی کافی به دست می اوردو نحوه ی سازگاری در اجتماع را می اموزد
۵) از ویژگی های اجتماعی نوجوان،علاقه به انتقادو اصلاح ، انتخاب دوست، علاقه به رهبری ، سعی در یاری دیگران، گرایش اخلاقی به همسالان و معلمان ......
۶) دوستان و آشنایان را  در بیشتر مواقع جانشین خانواده می کند.
۷) حالت برتری جوی و تمرد در وی هویدا می شود .
۸) از قوانین دست و پاگیر که موجب جلوگیری از فعالیت های مختلف وی می شوند سر پیچی می کند .
۹) بارزترین روحیه ی او در این دوره حس استقلال طلبی می باشد .
عواملی که انحراف جنسی در نوجوان پدید می اورند:
ـ کمبود محبت ، ـ نبودن کانون گرم خانواده ،-بی ثباتی ودرگیری خانوادگی ،ـ تعصب و جهل والدین ،ـتربیت نادرست، ـ اعتیاد والدین، تظاهر جنسی والدین در مقابل نوجوان ،تنبیه شدید،محیط ناسالم ،تعدد اولاد، وضعیت بد اقتصادی ،همسالان، وجود وسایل و کتابهای تحریک کننده ، تحقیر و سر زنش و ..........
مهم ترین مشکلات دوران نوجوانی :
غالبا مشکل به انگیزه ای گویند که شخص نتواند با پاسخ های خود ان را ارضاء کند؛ به عبارت دیگر پیدایش هر گونه عدم تعادل ، موجب پیدایش احتیاج در فرد می شود  که انگاه او  وجود مشکلی را احساس می کند و برای رفع ان تلاش می کند .
مشکلات دوره ی نوجوانی را می توان به این قرار برشمرد:
۱)مشکلات جسمانی از قبیل ؛ نداشت خواب و محرومیت از استراحت کا فی ، نداشتن تناسب اندام مطلوب و.....
۲)مشکلات وضعیت و موقعیت اجتماعی از قبیل: احساس عجز و ناتوانی جهت گفتگو با دیگران ،احساس نگرانی از موفقیت در گفتگو با دیگران و.....
۳)مشکلات شخصیتی از قبیل: احساس حقارت ، کمروئی ، فقدان اعتماد به نفس ، احساس فشار از سوی دیگران ، نگرانی از پذیرفته شدن توسط دیگران ، بیقراری ، عصبانیت در موقیت های تصمیم گیری سریع ، نگرانی از بی مهری و بی احترامی دیگران مخصوصا همسالان ، احساس گیجی و کندی و ........
۴) مشکلات مربوط به خانه و خانواده از قبیل: احساس تنهایی ، امکان تنهایی نداشتن ، نداشتن جای مطالعه ،در رنج بودن از عواطف منفی ، دخالت های افراطی والدین ،.......
۵) مشکلات مربوط به انتخاب شغل : نیاز به همفکری در گزینش شغل ، ترس از سخن گفتن در جمع ، نگرانی و فشار دائمی از دادن امتحان ، ناراحتی از امادهدنبودن برای امتحان،...
۶)مشکلات دینی و اخلاقی از قبیل :احتیاج به فلسفه زندگی ، تفکر در مورد رندگی پس از مرگ، ترس و نگرا نی  از مرگ ...........  
خاطره شخصی : وقتی دانش اموز کوچکی بودم معلم همکلاسی ام را با خط کش تنبیه میکرد
در پس هر ضربه ای که به کف دست او می زد زاویه لبا نش از خنذه باز تر می شد در همان لحظه از معلمم خیلی متنفر شدم چرا که عقل کوچک من این حکم را می کرد که با هر ضربه معلم عقده ی  خود را خالی می کرد در حالی که هم کلاسی من از درد به خود می پیچید در همان لحظه با خود تصمیم گرفتم و با خود گفتم بزرگ شو واگر معلم شدی بزرگی ببخش نه حقارت و نفرت چرا که از حضرت لقمان پرسیدند چگونه اینچنین فرزندان شایسته ای تربیت کردی ؟ ایشان فرمودند من فقط در تربیت خود کوشیدم تا که فرزندانم اینگونه شدند، در اخر از شما استاد گرامی متشکرم که زندگی می بخشید و از خداوند منان توفیقات روز افزون را برای شما خواستارم.«در پناه ایزد منان ».

با تشکر نوری